nr inw. DTZSP/198/1-18, zakup 2012

Okropności zabawy to cykl 18 prac Piotra Kmity wykonanej w technice intaglio. Opierają się na podobnej kompozycji, co oznacza, że pośrodku każdej z nich umieszczono kadr z kreskówki (Tom i Jerry, Family Guy), programu telewizyjnego Jackass lub innego filmu, na którym bohater (lub bohaterowie) jest poddawany opresyjnym działaniom. Każda z nich jest formatu poziomego oraz została opatrzona polskim tytułem, numerem odbitki oraz sygnaturą artysty wraz z datą powstania.

Praca Nie można na to patrzeć (wymiary: 9x16 cm) przedstawia nagiego mężczyznę powieszonego na drzewie do góry nogami za pomocą szmat związanych w okolicy jego bioder i krocza oraz liny. Przygląda mu się inny mężczyzna. W pracy Nikt im nie pomoże (wymiary: 9x16cm) widzimy trzech mężczyzn skręcających się z bólu lub ze śmiechu. Grafika Co za odwaga!  (wymiary: 8,8x15,8 cm) ukazuje mężczyznę, któremu ktoś za chwilę wleje do buzi jakąś substancję. To jest najgorsze! (wymiary: 8,8x15,5 cm) przedstawia mężczyznę leżącego na plecach z uniesionymi nogami, zaś pod nim widać rozbłysk wybuchu. W pracy Nie mogą się porozumieć (wymiary: 8,8x12,8cm) widać mężczyznę, który jest przez kogoś trzymany, zaś trzecia osoba pryska mu czymś w oczy. Ciężki jest ten krok!  (wymiary: 8,8x12,4 cm) przedstawia mężczyznę z poprzedniej pracy, którego ktoś za chwilę uderzy kijem lub czymś podobnym. Grafika Smutne przeczucie tego co nastąpi (wymiary: 8,8x15,2 cm) to ujęcie mężczyzny z bandażem na czole i oku, który z lękiem patrzy na swojego rozmówcę. Praca Już nie ma czasu (wymiary: 8,8x11,8 cm) ukazuje Toma z kreskówki Tom i Jerry, który za chwilę uderzy się siekierą w głowę. Zasłużył na to (wymiary: 8,8x11,8 cm) przedstawia związanego Toma, który został powieszony nad ogniem. Grafika Gorzka obecność (wymiary: 8,8x11,8 cm) prezentuje Toma, który został właśnie uderzony młotkiem w głowę. W Za co? (wymiary: 8,8x11,8 cm) widzimy Toma, który został zaatakowany od tyłu żywym ogniem. Praca Nie ma co krzyczeć (wymiary: 8,8x11,3 cm) przedstawia postać oblaną jakąś substancją. Następstwa (wymiary: 8,9x11,3 cm) ukazują Toma, który włożył palec do pułapki na myszy. Grafika To jest złe (wymiary: 8,8x11,8 cm) pokazuje postać z kreskówki Family Guy, która jest właśnie rozbierana. W Na cmentarz! widzimy ludzika lego w dwóch kawałkach (wymiary: 8,8x11,8 cm). Mądrze czy nierozumnie? (wymiary: 8,8x11,8 cm) przedstawia mężczyznę, który spada ze sportowej  bieżni automatycznej, zaś inny mu się przygląda. W pracy Nie wiadomo za co (wymiary: 8,8x11,8 cm) widzimy postać z kreskówki, która została wielokrotnie przeszyta strzałami z łuku. Grafika Okrutna litość! (wymiary: 8,8x11,8 cm) ukazuje mężczyznę, któremu ktoś przykłada do nagiej klatki piersiowej coś wywołującego ból.

Piotr Kmita posłużył się chwytem polegającym na przedstawieniu jednego kadru, który pozbawiony kontekstu zabawnego programu telewizyjnego lub kreskówki, ukazuje przemoc, jaką doświadczają jego bohaterowie. Dzięki temu widz orientuje się, że jego śmiech, czy też przyjemność związaną z oglądaniem tych bajek bądź audycji wywołuje krzywdzenie innych. Choć programy te mają charakter rozrywkowy, mają śmieszyć, to oderwanie tych scen całości, ukazuje, że ich istotą jest jednak brutalność.

Okropności zabawy nawiązują do cyklu Francisca Goi Okropności wojny, który powstawał w latach 1810-1820. Każda z prac Kmity ma tytuł zaczerpnięty z dzieł Hiszpana (odpowiednio: 26, 60, 7, 74, 17, 14, 1, 19, 29, 13, 32, 58, 72, 46, 56, 2, 35, 48). Artysta odwołuje się także poprzez kompozycję, czyli umieszczenie cierpiącego bohatera pośrodku przedstawienia.  

Praca została zrealizowana w ramach stypendium z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.  

Jakub Zarzycki