diagram; tusz, flamaster; papier; 2 karty, 21 x 29,7 cm każda
nr inw. DTZSP/791/a-b; zakup 2017

Praca Niektóre problemy artystów, krytyków i odbiorców Andrzeja Kostołowskiego składa się z dwóch rysunków tuszem na poziomych białych kartkach papieru o tych samych wymiarach. Przedstawiają one wykresy pokazujące różne warianty sytuacji zasugerowanej w tytule pracy, wyjaśnione w podpisie usytuowanym poniżej. Każdy diagram składa się z trzech okręgów wyznaczonych przerywaną linią: największego oznaczonego w środku literą „O” (odbiorcy), średniego z literą „A” (artyści) oraz najmniejszego – z literą „K” (krytycy).

Część I przedstawia trzy czarne diagramy – jeden w górnym rzędzie oraz dwa w dolnym. Nad nimi znajduje się odręczny napis czarnymi drukowanymi literami: NIEKTÓRE PROBLEMY ARTYSTÓW, KRYTYKÓW I ODBIORCÓW (I). Pierwszy diagram, ARTYŚCI (I KRYTYCY) DALEKO OD SPOŁECZEŃSTWA, przedstawia osobno, po lewej stronie, okrąg „O”, a obok zbiory „A” i „K”, częściowo się przenikające. Drugi diagram, ODBIORCY JAKO ŚWIĘTOŚĆ, pokazuje wszystkie okręgi wpisane w siebie – w centrum „O” mniejszy „A”, w samym środku – najmniejszy „K”. Trzeci diagram, KRYTYCY POPULISTYCZNI, ARTYŚCI MOCNO NIE, prezentuje po lewej stronie zbiór „K”, w większej części nachodzący na „O” oraz osobny okrąg „A” po prawej stronie.

Część II przedstawia cztery czarne diagramy – po dwa w dwóch rzędach. Nad nimi znajduje się odręczny napis czarnymi drukowanymi literami: NIEKTÓRE PROBLEMY ARTYSTÓW, KRYTYKÓW I ODBIORCÓW (II). Pierwszy diagram, KRYTYCY DALEKO OD WRAŻLIWYCH SPOŁECZNIE ARTYSTÓW, przedstawia okrąg „A” wpisany w „O”, a „K” leżące obok i niestykające się z pozostałymi. Drugi diagram, ARTYŚCI I KRYTYCY OBOJĘTNI NA ODBIÓR, pokazuje po lewej stronie zbiory „A” i „K”, częściowo na siebie nachodzące, a po prawej – osobny okrąg „O”. Trzeci diagram, TAK PRAWIE DOBRZE, prezentuje w centrum „O”, a po jego obu stronach „K” i „A”, we fragmentach przenikające się ze środkowym okręgiem. Czwarty diagram, NAJLEPIEJ, przedstawia mniejsze okręgi „K” i „A” (dzielące część wspólną) niemal całkowicie wpisane w największy – „O”.

Praca należy do tworzonego od lat 70. cyklu Diagramy (1970-2012), w którym Andrzej Kostołowski porusza problematykę związaną m.in. z oryginalnością sztuki, relacją artysty i odbiorcy czy różnymi zjawiskami art-worldu. Diagramy pozwalają przejrzyście objaśnić daną kwestię w formie wizualnej i są ważnym elementem jego wykładów z zakresu teorii sztuki. Jak pisze Daria Milecka, każdy diagram jego autorstwa to „swoisty traktat, a jego esencja jest podana wizualnie. Diagramy te mogą istnieć autonomicznie, bez konieczności towarzyszącego tekstu, można je odczytywać jako czystej postaci rysunki czy  szkice. Można o nich mówić używając kategorii typowo plastycznych, jak linia, forma, przestrzeń, kompozycja, kolor, a nawet bryła”. Autor zajmuje się także badaniem miejsca diagramów w kulturze, czego efektem jest publikacja Wykresy i sztuka (Wybór zagadnień) wydana w 2016 roku.

Karolina Dzimira-Zarzycka