obiekt, węgiel kamienny, szlifowany, polerowany, ed. 11/100, wymiary: 15 × 15 × 11 cm
nr inw. DTZSP/857; zakup 2020

Czarny diament Łukasza Surowca to obiekt powstały z bryły węgla kamiennego, której nadano kształt oszlifowanego diamentu. Matowa czarna powierzchnia jest wypolerowana, ale niejednolita (widoczne lekkie przebarwienia i drobne ubytki). Na jednej z bocznych ścianek naniesiona odręcznie sygnatura artysty, rok oraz numer serii.

Tworzenie „węglowych diamentów” Surowiec rozpoczął w ramach projektu artystycznego Black Diamonds, prowadzonego w latach 2012-2013. Wspólnie z trzema bezrobotnymi górnikami z Bytomia artysta przetworzył tonę węgla w oszlifowane w ten dekoracyjny sposób bryły, które sprzedawano jako pamiątki w jednej z katowickich galerii handlowych, powstałej na miejscu dawnej kopalni. Kształt diamentu zdawał się, być może nieco ironicznie, podkreślać rolę cennych zasobów naturalnych Śląska, lokalnego „czarnego złota”. Projekt zwracał także uwagę na sytuację byłych górników oraz, paradoksalnie, przywracał ich pozycję na wolnym rynku.

Projekty z pogranicza akcji artystycznych i działań społecznych, w których ważny element stanowi współpraca z ludźmi systemowo wykluczonymi, stanowi najważniejszy nurt twórczości Surowca. Do tematu śląskich kopalń i protestów przeciwko ich zamykaniu artysta odniósł się również w pracy Tato nie płacz. Zosia (2015) – muralu na ścianie katowickiego familoka, powstałego na podstawie rysunku kilkuletniej córki górnika.

Film dokumentujący projekt Black Diamonds miał premierę podczas wystawy „Dziady” w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie (2013). Obiekt Czarny diament był z kolei centralnym punktem wystawy „Zasoby naturalne. Dzieła z kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych” w Muzeum Współczesnym Wrocław (2020).

 

Karolina Dzimira-Zarzycka