obiekt, zeschnięta brzoza, pleksi, MDF, wymiary: 181 × 99 × 10 cm
nr inw. DTZSP/856; zakup 2020

Sterben und sterben (Umierać i umierać) Łukasza Surowca składa się z zeschniętej sadzonki brzozy zamkniętej w ramce-gablotce. Na białym tle odcina się siatka delikatnych gałązek, prosta, cienka łodyga oraz ciemny kłębek korzeni. Praca może budzić skojarzenie z martwą naturą nie tylko przez nawiązanie do klasycznych kompozycji przedstawiających m.in. zerwane, ścięte rośliny, lecz także tytuł (odwołanie do umierania – zostawania martwym), a przede wszystkim pochodzenie drzewka.

To bowiem „efekt uboczny” czy przedłużenie projektu Surowca Berlin-Birkenau z 2012 roku. W ramach 7. Biennale Sztuki Współczesnej w Berlinie, którego kuratorem był Artur Żmijewski, artysta przeprowadził akcję przeniesienia brzóz z okolic dawnego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Ponad 300 młodych drzewek zostało zasadzonych w różnych punktach Berlina, często związanych symbolicznie z historią niemieckich Żydów i Holocaustem. Część drzewek, które nie przetrwały transportu, została przez Surowca zamknięta w gablotach.

Sterben und sterben prezentowano na wystawach „Co widać. Polska sztuka dzisiaj” w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2014), „Procedures for The Head/Polish Art Today” w Kunsthalle Bratislava (2015) oraz „Zasoby naturalne. Dzieła z kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych” w Muzeum Współczesnym Wrocław (2020).

 

Karolina Dzimira-Zarzycka